BEVERWIJK - Voor musea is toegankelijk zijn van groot belang. Musea hebben een publieksfunctie, en het is dus belangrijk dat de collectie zichtbaar en begaanbaar is voor iedereen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, een toegankelijk museum ben je niet zomaar. Hierbij spelen ambitie, tijd en geld een grote rol. We laten hier zien aan de hand van de verbouwing van Museum Kennemerland wat er komt kijken bij het creëren van een toegankelijk museum.

Museum Kennemerland
Museum Kennemerland is klein regionaal museum in Beverwijk. Het museum is gevestigd in een monumentaal pand, het vroegere raadhuis van de voormalige gemeente Wijk aan Zee en Duin. In het museum wordt alles verteld over de geschiedenis van de omgeving met behulp van gebruiksvoorwerpen, schilderijen en kaarten. Daarnaast behoren tapijten en Velser aardenwerk tot de vaste collectie. Het museum wordt gerund met vrijwilligers en heeft grote ambities. Ook op het gebied van toegankelijkheid.

Wat houdt toegankelijkheid bij een museum in?
Bij een toegankelijk museum komt veel kijken. Er zijn natuurlijk bepaalde basisvoorwaarden zoals een toegankelijke entree, geen drempels en ruime paden. Wanneer we kijken naar de criteria van het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid voor een museum dan gelden er aanvullende voorwaarden voor een expositieruimte, balie, parkeerplaats en rolstoelvriendelijk toilet. Wanneer je gebruik maakt van een rolstoel zijn de volgende punten belangrijk:
- De vitrines moeten op de juiste hoogte zichtbaar zijn en in de ruimte moet een draaicirkel gemaakt kunnen worden.
- Binnen 50 meter van de entree moet tenminste een gehandicaptenparkeerplaats zijn.
- Indien er publieke toiletten zijn, is het fijn als er een rolstoelvriendelijk toilet is.
- De baliehoogte moet bereikbaar zijn en het pinautomaat moet kantelbaar, los of bedienbaarheid zijn op de juiste hoogte.

Aan de slag!
Vanaf 2020 is Museum Kennemerland gestart met het traject om het museum toegankelijker te maken. We spraken voorzitter Cees Hazenberg over de motivatie om hier mee aan de slag te gaan. “Het museum was niet echt toegankelijk. We hebben een monumentaal pand met een steile trap, de bovenverdieping was niet bereikbaar. Op de begane grond was het ook een lastige situatie. We werken hier met veel vrijwilligers en die zijn vaak al wat ouder. Daarnaast komen er ook veel bezoekers op leeftijd. Voor ons is het dus belangrijk om toegankelijk te zijn. Voor een klein museum als wij is dat echter financieel een zware stap. Nu was er een gecombineerde subsidieregeling voor duurzaamheid en toegankelijkheid van de Provincie waar we gebruik van hebben kunnen maken om beide aspecten aan te pakken.”

Monument
Aangezien het museum zich in een monumentaal pand bevindt, ben je gebonden aan bepaalde regels. Je moet dus kijken naar de mogelijkheden en wat daarbij redelijk is. Soms mogen bepaalde onderdelen niet worden aangepast, maar kun je wel kijken naar een alternatief. In Museum Kennemerland was een smalle gang, die niet aangepast kon worden, maar er kon wel een alternatieve route geboden worden.

Cees Hazenberg: “Nadeel was wel dat we bij alles ons moesten afvragen kan het wel, kan het niet. Hiervoor hebben we gedurende het hele proces intensief contact gehad met de monumentencommissie. Uiteindelijk zijn we tevreden met het resultaat. De toegangswegen hadden we wellicht nog iets breder gewild, maar het is al een hele verbetering.”

Hoe ging het proces?
Het museum is begonnen om in kaart te brengen wat de startsituatie was. Hiervoor heeft een Inspecteur Toegankelijkheid van Ongehinderd het hele pand doorlopen en een adviesrapport opgeleverd. Vervolgens zijn de plannen voor de verbouwing gemaakt, en heeft een Bouwkundig specialist van Ongehinderd nogmaals meegekeken naar de tekeningen. De resultaten zijn besproken met Cees Hazenberg en de betreffende architect.

“Corona kwam tijdens het proces, wat het voor ons lastig maakte. De plannen waren er, het geld was er. In de coronaperiode zijn de prijzen echter gestegen, hiervoor moesten we een extra bedrag vinden. Dat was een zware operatie. Gaan we van start en gaat het lukken binnen de budgetten? Uiteindelijk goed uitgepakt.”

Resultaat!

Het museum heeft heel veel aangepast. We delen hier een aantal mooie voorbeelden. De bovenverdieping is nu ook per lift bereikbaar en de trap is breder en door onder andere een leuning toegankelijker gemaakt. Verder was de bovenverdieping ingedeeld in kleine hokjes, dit is nu open en heeft een stuk meer licht. Het rolstoelvriendelijk toilet heeft opklapbare armsteunen, alarmering en een schuifdeur. De drempel bij de entree en nooduitgang zijn opgelost door de bestrating op te hogen
Dit alles zorgt voor een mooi resultaat: het museum mag het Bronzen keurmerk voor toegankelijkheid ontvangen!

“We zijn nu helemaal blij. De subsidiegevers zijn tevreden en onze vrijwilligers ook.
De heropening was een succes. Hierbij waren 80 mensen aanwezig en ook zij waren onder de indruk.”

Maar de ambitie blijft: “Na de verbouwing is de toegankelijkheid aanzienlijk verbeterd. Maar voor bijvoorbeeld mensen die doof of blind zijn, kunnen we zeker nog stappen zetten. Onze ambitie is dan ook zeker om daarmee verder te gaan. Bijvoorbeeld hoe je iemand die blind is beter bij de collectie kan betrekken.