HAARLEM - Haarlemse gezinnen met een huurwoning gaan dit jaar fors meer betalen voor de inzameling en verwerking van hun vuilnis. Sterker nog: van alle provinciehoofdsteden en steden met meer dan 90.000 inwoners (in totaal 37) is de stijging van de afvalstoffenheffing in Haarlem het sterkst.

Gemiddeld gaan hurende Nederlandse gezinnen 18 euro (+5,4 procent) meer betalen. In Haarlem is dat met een stijging van 59 euro (+18,2 procent) ruim drie keer. Dat blijkt uit onderzoek van COELO, het bureau van de Rijksuniversiteit Groningen dat beleids van gemeenten en provincies langs de meetlat legt.

Haarlem is niet alleen de gemeente waar de heffing dit jaar het hardst stijgt, het is ook de gemeente waar meerpersoonshuishoudens het diepst in de buidel moeten tasten. Met 383 euro per jaar betalen Haarlemse gezinnen 94 euro meer dan gemiddeld aan gezinnen in grote steden in rekening wordt gebracht (289 euro).

Schrale troost
Haarlem is een van de twaalf gemeenten die geen rioolheffing innen, wat op jaarbasis enkele tientjes tot enkele honderden euro's scheelt.

Hogere belasting
Dat de afvalstoffenheffing dit jaar voor het eerst sinds 2009 vrijwel overal stijgt, is geen verrassing. Het verbranden of storten van afval wordt sinds dit jaar namelijk veel zwaarder belast dan voorheen. Afvalverwerkers betaalden in 2018 nog 13,11 euro belasting per ton gestort of verbrand afval aan het Rijk. Dit jaar is dat 31,39 euro, een stijging van 139 (!) procent.

Afvalverwerkers berekenen die belasting door aan de gemeenten, die volgens het Groningse onderzoeksbureau hun kosten daardoor met 3,5 à 4 procent zien stijgen. Vrijwel alle gemeenten berekenen die hogere lasten op hun beurt door aan de huishoudens, schrijft COELO. In 95 procent van de gemeenten stijgt de heffing: alleen Bossche (-2,9%) en Assense (-4,6%) meerpersoonshuishoudens zijn dit jaar goedkoper uit dan vorig jaar.

Lastenverzwaring voor gemeenten
Zoals gezegd: gemiddeld gaan meerpersoonshuishoudens in de onderzochte gemeenten 18 euro - oftewel 5,4 procent - meer afvalstoffenheffing betalen. Het grootste deel van die stijging laat zich verklaren door de 3,5 à 4 procent hogere kosten die gemeenten moeten maken. COELO berekende dat zonder de verhoging van de belasting de stijging van de afvalstoffenheffing met 2,5 procent (7 á 8 euro) dit jaar veel lager was geweest.

Een kleiner deel van de stijging laat zich lastiger verklaren. Want waarom bedraagt de gemiddelde lastenverzwaring voor huishoudens 1,5 à 2 procentpunt meer dan de lastenverzwaring die gemeenten voor hun kiezen krijgen? En waarom ligt de stijging van de heffing voor Haarlemse meerpersoonshuishoudens (+18,2 procent) ruim 14 procentpunt hoger dan de lastenverzwaring voor de gemeente Haarlem (+3,5 à 4 procent)?

Investeringen verduurzaming
Ook het Groningse onderzoeksbureau vindt dat een opvallend verschil, en heeft het stadsbestuur daarom om een verklaring gevraagd. "De gemeente geeft aan dat de kosten voor afvalinzameling en -verwerking stijgen door de stijging van de landelijke belasting...", schrijft COELO "...en doordat de gemeente investeert in het op een duurzamere manier verwerken van afval."